«Πώς να κατασκευάσετε έναν πρωθυπουργό» του Σταν Γκρίνµπεργκ
Αυτό το καλοκαίρι η πρωθυπουργική σκηνοθεσία δεν έχει παραλίες κοκτέιλ και φωτογραφίες. Ο Μητσοτάκης δεν έχει την δυνατότητα να σκηνοθετήσει τον εαυτό του σε σκηνές ευμάρειας και καλοζωίας, την οποία στη συνέχεια προσπαθεί να αναδείξει σε γενική κοινωνική εικόνα.
Είναι γεγονός ότι ο Μητσοτάκης και τρώει και πίνει και το βρέχει το μαγιό του, αλλά θεωρεί πρόκληση να φωτογραφηθεί όπως παλιά επιδεικτικά λουόμενος. Δεν τολμά να φωτογραφηθεί πίνοντας «φραπέ», ούτε να φάει το «φιλέτο» του, που μοιραία μπορεί να παραπέμψει σε «χασάπηδες» και άλλους φίλους.
Τα πράγματα είναι δύσκολα και φαίνονται.
Από το 2016 που ο Μητσοτάκης ξεκίνησε την κάθοδο προς την πρωθυπουργία αποφάσισε (ή µάλλον ο Γκρίνµπεργκ) να χρησιμοποιήσει την «θετικότητα». Πρόκειται για μία θεμελιακή θεώρηση αλλά και πρακτική του νεοφιλελευθερισμού. Ο νεοφιλελευθερισμός έχει πετάξει στα σκουπίδια το δόγμα της πειθαρχίας του πρωτόγονου καπιταλισμού, στην προσπάθεια του να επιβάλλει την κυριαρχία του, και επιλέγει το δόγμα της αυτο-υποδούλωσης. Ο εξουσιαζόμενος και θύμα ξεγυμνώνεται από το «πρέπει» και ακολουθεί το «μπορώ». Τον πείθουν ότι μπορεί και το µόνο πράγμα που έχει να κάνει είναι να το επιδεικνύει έως ότου καταλήξει ανήμπορος και αυτοεκμεταλλευόµενος. Γίνεται θύτης του εαυτού του μέσα από την ψευδαίσθηση ότι λειτουργεί στο πλαίσιο της ελευθερίας και των επιλογών του.
Αυτή δεν είναι τίποτε άλλο από την πραγματικότητα στην Ελλάδα, όπου εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες στη δική τους μικρή επιχείρηση αυτοαποκαλούνται μικρομεσαίοι και επιχειρηματίες, θεωρώντας ότι αυτή η εικονική ταξική τους αναβάθμιση τους ανεβάζει στην κοινωνική ιεραρχία. Μπορεί να πεινάνε, αλλά είναι «επιχειρηματίες».
Αυτή η διαδικασία της εκμετάλλευσης γεμίζει µε «θετικότητα», θετικές εικόνες, θεωρίες βελτίωσης και συναίνεσης, μέτρηση της θετικής απόδοσης και άλλα ευχάριστα λόγια. Ποιος είναι άραγε ο σκοπός; Πολύ απλά η πραγματικότητα πρέπει να απομακρυνθεί από τα αρνητικά στοιχεία που τη συνοδεύουν.
Ο κόπος, ο πόνος, οι ανάγκες παρουσιάζονται σαν αρρώστια και τοξικότητα. Οι αντιθέσεις, από αναγκαία στοιχεία της κοινωνικής ροής, εμφανίζονται ως μιάσματα
Εκεί κάπου κάνει την εμφάνιση του ο σωτήρας, ο φορέας της θετικής κατάστασης, που δεν προσφέρει λύσεις, αλλά μοιράζει ευθύνες σε όλους. Φταίνε όλοι, φταίνε οι άλλοι και φυσικά δεν φταίει ο ίδιος.
Αυτή τη διαδικασία την θεωρήσαμε επικοινωνία αλλά στην πραγματικότητα είναι θεμελιακό στοιχείο της ιδεολογίας. Είναι ιδεολογικό δόγμα καθυπόταξης µε τη συναίνεση του θύματος.
Επειδή χρησιμοποιεί στοιχεία εικόνας και επιφάνειας φαντάζει ως επικοινωνία.
Ο Μητσοτάκης χρησιμοποιεί τα σύγχρονα εργαλεία της επικράτησης και της χειραγώγησης, παράγοντας ένα «θετικό προφίλ», το οποίο συναντά την κυρίαρχη αντίληψη ότι η κοινωνία θα σωθεί από την αυτοδιάθεση, την αυτοβελτίωση, τις θετικές προθέσεις και τις θετικές επιδόσεις.
Τα προβλήματα αποποινικοποιούνται, αυτοί που τα δημιουργούν γίνονται αόρατοι και οι αντιθέσεις, αποτέλεσμα και τρόπος λειτουργίας των ανθρώπων και της κοινωνίας, ενοχοποιούνται και εμφανίζονται ως τοξικός αρνητισμός.
Με τα φιλικά του μέσα ενημέρωσης ο Μητσοτάκης δημιούργησε την εικόνα ενός αρνητικού και τοξικού ΣΥΡΙΖΑ που ασχολείται µε τα σκάνδαλα, ήταν ακριβώς ή ποιο προφανείς εφαρμογή αυτού του δόγματος. Το θετικό απέναντι στον αρνητισμό.
Ακόμα και οι προσπάθειες δημιουργίας νέων κομμάτων στην Ελλάδα ή αναμόρφωσης των παλιών επένδυσαν επίσης σε αυτήν τη «θετικότητα». Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη και στη συνέχεια το «µη τοξικό» ΠΑΣΟΚ που πιπίλαγε την καραμέλα του τοξικού κλίματος.
Ακόμη και η επαναφορά του Αλέξη Τσίπρα φαίνεται να συγκεντρώνει τέτοια στοιχεία «θετικότητας», η οποία έρχεται για να απαλύνει τις αντιθέσεις στο όνομα ενός θεραπευτικού σχεδόν απολιτικού λόγου. Η αντίληψη αυτή φαίνεται μπόλιασε το σώμα του ΣΥΡΙΖΑ την εποχή της αντιπολίτευσης, όταν προβεβλημένα και επιφανεί στελέχη του, την ώρα που πέθαιναν άνθρωποι από την Covid δήλωναν «Κι εμείς τον Τσιόδρα θα βάζαμε». Η αντιπολιτευτική μετριοπάθεια σήμερα γίνεται διακριτή, ότι ήταν δημιούργημα της κυριαρχίας της «θετικότητας» και του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, το οποίο επικράτησε γιατί από κάποια στιγμή και μετά ορισμένοι το αντιλήφθηκαν ως όχημά εξουσίας. Για να δικαιολογήσουν και να κρύψουν την έλλειψη πολιτικής την εμφάνισαν ως διαδρομή συναίνεσης προς το κέντρο.
Οι φυσικοί και κοινωνικοί νόμοι φαίνεται να είναι πάνω από τους σχεδιασμούς Αυτό ακριβώς είναι και το τραγικό για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ότι η θεωρία της θετικότητας δεν μπορεί να είναι λειτουργική για τον ίδιο. Δεν μπορεί να λειτουργεί ανέμελος και περιφερόμενος, γιατί όλα τα δάχτυλα τον δείχνουν
Η θετική εικόνα µε το μαγιό και το πέδιλο στην παραλία, δεν μπορεί να λειτουργήσει σήμερα θετικά γιατί τον έχει πιάσει η κάμερα να πίνει τσικουδιές µε τον «Φραπέ» και τον «Χασάπη» και τον µπιστικό τον Αυγενάκη.
Χειρισμοί, επικοινωνίας και θετικών εικόνων, τέλος. Στο Μέγαρο Μαξίμου εκνευρισμός και κατήφεια. Ο Ακης Σκέρτσος αποκάλεσε δημοσιά τη δημοσιογράφο Μαριάννα Πυργιώτη χρηματοδοτούμενη από την κυβέρνηση όταν του άσκησε ανεπαίσθητη κριτική στο Facebook. Το μισό υπουργικό συμβούλιο περνά την ώρα του ψάχνοντας ποιες άλλες δικογραφίες ετοιμάζει ή έχει ανοίξει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Προφανώς γιατί αυτοί ξέρουν.
Στη συνέντευξη που έδωσε στην ανιψιά του Σία Κοσιώνη ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε επίθεση στον Κώστα Καραμανλή, γιατί θέτοντας ζήτημα λανθασμένων χειρισμών στα εθνικά θέματα ο πρώην πρωθυπουργός συσπειρώνει το κλασικό συντηρητικό κοινό στη ΝΔ. Είναι υπολογίσιμη εκλογική μάζα την οποία ο Μητσοτάκης κάνει τα πάντα για να τη συσπειρώσει. Από τις εξελίξεις φαίνεται ότι ο πρωθυπουργός αποφάσισε να µην ενστερνιστεί την προτροπή κάποιων συμβούλων του και έτσι την τελευταία στιγμή απέφυγε να κατηγορήσει τον Καραμανλή ως «κουμπάρο του Ερντογάν».
Θα ήταν πραγματικά φωτογραφία της πολιτικής απόγνωσης.
Παναγιώτης Κουμουνδούρος