Ο χρόνος της κυβέρνησης Μητσοτάκη μετράει αντίστροφα και σύντομα τελειώνει. Σερνόμαστε μαρτυρικά σε μια άτυπη προεκλογική περίοδο.
Η χώρα χρειάζεται επειγόντως αλλαγή πορείας. Η ώρα της μεγάλης προοδευτικής αλλαγής πλησιάζει. Η επόμενη κάλπη δεν θα μετρήσει μόνο ψήφους – θα μετρήσει και αντοχές: της Δημοκρατίας, των θεσμών, της κοινωνικής συνοχής.
Η ελληνική κοινωνία φτωχαίνει…
Η Ελλάδα είναι οι άνθρωποι της. Και σήμερα, η χώρα φτωχαίνει σε όλα τα επίπεδα: οικονομικά, κοινωνικά, θεσμικά, εθνικά. Φτωχαίνει στην ελπίδα. Η συντήρηση δεν αναπαράγει απλώς την ανισότητα – τη θεσμοθετεί. Και αυτό πρέπει να αλλάξει.
Για τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, τα Μνημόνια είναι ακόμα εδώ. Είναι η διαρκής υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής τους. Είναι η εξοντωτική ακρίβεια παντού: στα σούπερ μάρκετ, στην ενέργεια, στη στέγη. Αδρανώντας, η κυβέρνηση ευνοεί τα ολιγοπώλια που κερδοσκοπούν σε βάρος των πολιτών. Και ανατροφοδοτεί τη στεγαστική κρίση, που η κυβερνητική πολιτική δημιούργησε.
Η μεσαία τάξη συμπιέζεται, οι πιο αδύναμοι εγκαταλείπονται. Είμαστε η δεύτερη φτωχότερη χώρα στην Ε.Ε. ως προς το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα, με μόνη χειρότερη τη Βουλγαρία. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης σπαταλήθηκαν, χωρίς σαφές αναπτυξιακό αποτύπωμα. Είναι μία ακόμα χαμένη ευκαιρία για τη χώρα.
Το αποτέλεσμα είναι μια κοινωνία δύο ταχυτήτων: στην πρώτη ταχύτητα είναι το ⅓ της κοινωνίας. Η ευνοημένη από την κυβέρνηση ολιγαρχία που κερδοσκοπεί, ευημερεί και απολαμβάνει ευκαιρίες. Στη δεύτερη ταχύτητα, η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία των ⅔ που βιώνει την καθημερινή καταβαράθρωση του βιοτικού επιπέδου της.
Η περιφέρεια και ο αγρότης εγκαταλείφθηκαν…
Η ερημοποίηση της ελληνικής υπαίθρου, στην πατρίδα μου την Λακωνία και σε όλη την Ελλάδα, σε συνδυασμό με το οξύ δημογραφικό πρόβλημα δεν είναι κίνδυνος – είναι ήδη πραγματικότητα. Ο πρωτογενής τομέας ασφυκτιά. Οι αγρότες και οι πραγματικοί κτηνοτρόφοι εγκαταλείπονται στο υπέρογκο κόστος παραγωγής, στις φυσικές καταστροφές, στη λειψυδρία ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, στην ανεπάρκεια υποδομών (ανορθολογική διαχείριση του νερού και των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας), στον ανεπαρκή αριθμό γεωπόνων και κτηνιάτρων, στη χαμηλή διείσδυση των νέων τεχνολογιών στην πρωτογενή παραγωγή. Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ με τις παράνομες επιδοτήσεις αποκάλυψε, όχι μόνον μια κομματική λερναία Ύδρα, αλλά και το μεγάλο βάθος της θεσμικής αποσάθρωσης. Έπληξε τους πραγματικούς δικαιούχους και υπονόμευσε την εμπιστοσύνη των αγροτών στον Οργανισμό.
Χρειαζόμαστε άμεσα και ουσιαστικά – όχι επικοινωνιακά –μέτρα: μείωση κόστους παραγωγής, επιστημονική στήριξη, ποιοτικό έλεγχο των εισαγόμενων προϊόντων και πάταξη των ελληνοποιήσεων, αξιοποίηση των σχολαζουσών εκτάσεων ώστε να καλλιεργηθούν τα περίπου 6.000.000 στρέμματα που μένουν ανενεργά στη χώρα μας, αντιπλημμυρικά και αρδευτικά έργα, σύγχρονους, ευέλικτους, εξωστρεφείς συνεταιρισμούς, που να λειτουργούν με επιχειρηματικά κριτήρια, χαμηλότοκα δάνεια στους αγρότες χωρίς απαγορευτικές εγγυήσεις, βιώσιμη ρύθμιση των «κόκκινων δανείων» αγροτών και συνεταιρισμών. Και μακροπρόθεσμα: εθνικό σχέδιο για έναν βιώσιμο πρωτογενή τομέα.
Χωρίς αυτά, θα χαθεί η ελληνική ύπαιθρος – και μαζί της, ένα κρίσιμο κομμάτι της ταυτότητας και του ΑΕΠ μας.
Θεσμοί σε υποχώρηση – η Δημοκρατία σε άμυνα
Η υπ’ ατμόν κυβέρνηση Μητσοτάκη κλείνει βιαστικά εκκρεμότητες και προστατεύει ημετέρους. Οι απευθείας αναθέσεις είναι ο σταθερός κανόνας αντί για την εκ του νόμου αναγκαστική εξαίρεση. Η υπόθεση των υποκλοπών, η διαχείριση της τραγωδίας στα Τέμπη, η fast track συγκάλυψη υποθέσεων με πολιτικό βάρος επιταχύνουν την ήδη μη αντιστρέψιμη φθορά της. Υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς. Περιφρονούν κατάφωρα το κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Η Νέα Δημοκρατία φεύγει και παραδίδει μια Ελλάδα με την χειρότερη ποιότητα Δημοκρατίας στη μεταπολίτευση. Η αξιοκρατία και η υπηρεσιακή ιεραρχία στο Δημόσιο έχουν αντικατασταθεί με την κομματική επετηρίδα. Η διάκριση των εξουσιών έχει θολώσει επικίνδυνα. Οι εγγυήσεις του κράτους δικαίου έχουν αποδυναμωθεί.
Η δικαστική εξουσία σπανίως λειτουργεί ως πραγματικό αντίβαρο στην εκτελεστική. Η πρόσφατη καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην υπόθεση Vervele φανερώνει το βαθύ πρόβλημα της ελληνικής Δικαιοσύνης. Όταν μια δίκη κρατά 19 χρόνια, δεν έχουμε καθυστέρηση αλλά άρνηση δικαίου. Και το ΕΔΔΑ επικρίνει πλέον ρητά και το ίδιο το ελληνικό νομικό πλαίσιο. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: το πρόβλημα δεν είναι συγκυριακό, αλλά δομικό.
Η αναθεώρηση του άρθρου 101Α του Συντάγματος, το 2019 μείωσε το όριο συναίνεσης για την επιλογή διοικήσεων στις συνταγματικά κατοχυρωμένες ανεξάρτητες Αρχές από τα 4/5 στα 3/5 των μελών της Διάσκεψης των Προέδρων. Η αλλαγή αυτή διευκολύνει την κυβερνητική πλειοψηφία να επιλέγει διοικήσεις χωρίς ουσιαστική διακομματική συμφωνία, αυξάνοντας τον κίνδυνο οι Αρχές να χάσουν τον θεσμικό τους ρόλο ως εγγυητές ανεξαρτησίας και αμεροληψίας.
Η κυβέρνηση δημιουργεί τετελεσμένα σε παιδεία και υγεία
Η κυβέρνηση έχει υποβαθμίσει τους θεσμούς ισότητας ευκαιριών. Ο «νόμος Πιερρακάκη» (ν. 5094/2024) καθιστά περιττή την αναθεώρηση του άρθρου 16, δοθέντος ότι το ΣτΕ έκρινε συνταγματική τη λειτουργία των κολεγίων ως «ιδιωτικών πανεπιστημίων». Φέτος θα λειτουργήσουν εσπευσμένα τέσσερα ιδιωτικά πανεπιστήμια, που θα απονέμουν τίτλους σπουδών ακαδημαϊκά ισότιμους των δημόσιων ΑΕΙ (άρθρο 146), έτσι ώστε να δημιουργηθεί τετελεσμένο για την επόμενη κυβέρνηση.
Η κυρία Κεραμέως είχε καταργήσει την τέταρτη Νομική Σχολή στην Πάτρα το 2019, επικαλούμενη «χιλιάδες ανέργους δικηγόρους». Σήμερα, όμως, ιδρύονται τρεις νέες Νομικές, όχι δημόσιες και δωρεάν, αλλά ιδιωτικές με δίδακτρα, με την έγκριση της ίδιας κυβέρνησης. Γιατί τώρα αδιαφορεί για τους «άνεργους δικηγόρους»;
Στην Υγεία, η απαξίωση των δημόσιων δομών είναι συστηματική προς όφελος των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων και νοσηλευτηρίων. Στην περιφέρεια, η πρωτοβάθμια φροντίδα έχει καταρρεύσει και τα νοσοκομεία λειτουργούν με προσωπικό έκτακτης ανάγκης.
Αν όχι τώρα, πότε;
Η διάσπαση των δημοκρατικών δυνάμεων συνιστά συνολική οπισθοδρόμηση για τη χώρα. Χρειαζόμαστε μια νέα μετεκλογική σύνθεση στον προοδευτικό χώρο, με άφθαρτα πρόσωπα και ξεκάθαρο όραμα. Οποιαδήποτε επανάληψη των παλιών πολιτικών δεν θα είναι λύση αλλά αναπαραγωγή της κρίσης και του αδιεξόδου. Η κοινωνία έχει το λόγο.
Ελένη Κιούση,
Μέλος της Γραμματείας του Τομέα Θεσμών του
«ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ»